فست فشن چیست؟ چه برندهایی فست فشن هستند؟

بارها ممکنه این کلمه به گوش‌تون خورده باشه، فست فشن (Fast Fashion). توی این نوشته قصد دارم در مورد این اصطلاح توضیح بدم. این عبارت امروز به یک کسب و کار درآمدزا برای برخی برندها تبدیل شده .همین هم باعث شده مخالفان و موافقان زیادی داشته باشه. ادامه همین نوشته در مورد این موضوع حرف می‌زنم.

فست فشن (یا ترجمه شده‎ی اصطلاح: مُد سریع) یه اصطلاحه که توسط خرده‌فروشان صنعت فشن به وجود اومده. در مورد این عبارت تعاریف زیادی وجود داره. اما اصلی‌ترین تعریف برای فست فشن اینه: «حرکت سریع مد از فشن‌شوها و کتواک‌های بین‌المللی به تولیدی‌های ارزان قیمت و رسیدن به خیابان‌ها.»

به عبارت بهتر و ساده‌تر، برندهای صاحب سبک صنعت فشن، عمومن برای هر فصل کالکشن‌های مختلفی طراحی می‌کنند. این طرح‌ها رو در کتواک‌ها، فشن‌شوها و هفته مدهای مختلف به نمایش می‌ذارند. برندهای کوچک‌تر، که به عنوان برند‌های فست فشن شناخته شدند، از سبک‌های جدید ایده می‌گیرند و به سرعت شروع به تولید مد جدید می‌کنند. برندهای فست فشن، مد رو با قیمت خیلی ارزون‌تر توی فروشگاه‌هاشون می‌ذارند. به این ترتیب با گذشت کمتر از چند هفته مُدها از رانوی‌ها به خیابان‌ها میان.

فست فشن از یک مفهوم که در دهه 80 میلادی به نام «پاسخ سریع» که بر پایه‌ی یک مدل تولید کالا پدید آمد. فست فشن کم‌کم در رشد پیدا کرد و در دهه 90 میلادی پر رونق شده بود. برند اسپانیایی زارا (ZARA) به عنوان پرچم‌دار فست فشن شناخته میشه.

حالا، در دنیا امروز صنعت فشن، این نوع تولید کالا یک مدل درآمدی پرسود و جذاب برای برندها تبدیل شده. پس از زارا بسیاری از برندها مثل H&M، ال سی وایکیکی، کوتون، ماسیمو دوتی، مانگو، C&A و… دارن با مدل درآمدی فست فشن درآمدزایی می‌کنند.

مدل درآمدی فست فشن

شرکت‌ها عمومن دو دسته تقسیم میشن. یا نوآوری ایجاد می‌کنند یا نوآوری رو کپی می‌کنند. صنعت پوشاک و فشن هم از این قاعده جدا نیست.

توی صنعت فشن هم یکسری برندها شنل، LVMH، رالف لارن و تام فورد و… عمومن نوآوری ایجاد می‌کنند، خلاقیت دارند. اصطلاحن به این برندها می‌گن صاحب سبک. این برندها بعد از رونمایی از محصولاتشون، اون‌ها رو به تعدا محدود تولید می‌کنند و با قیمت زیاد می‌فروشند.

عمومن این شرکت‌ها از جنس درجه یک استفاده می‌کنند. انحصار یه طرح‌هایی رو برای خودشون می‌سازن. افرادی هم که ازشون خرید می‌کنند عمومن قشر غنی جامعه هستند.

اما شرکت‌های دنباله‌رو، شرکت‌هایی هستن که صبر می‌کنند تا برندهای صاحب سبک مد جدید رو بیرون بدند، حالا همون مد رو با کیفیت کمتر تولید انبوه می‌کنند. توی این مدل درآمدی برندها با فروش بالا و سود کم برای اقشار متوسط و ضعیف جامعه لباس تولید می‌کنند.

برندهای فست فشن دقیقن شامل شرکت‌های دنباله‌رو میشند. صبر می‌کنند بعد از فشن‌شو و هفته مدها طرح‌ها و ایده‌ها رو می‌بینند و از روشون کپی می‌کنند. حالا این الگوهای کپی شده رو به سرعت وارد فروشگاه‌ها می‌کنند.

مخالفت با فست فشن

با رشد سریع برندهای فست فشن و انتقال مد از فشن‌شوها به خیابان‌ها، خیلی‌ها دارن تلاش می‌کنند تا جلوی این کار رو بگیرند. چون ارایه مد ارزون به تمام اقشار مردم ممکنه به ظاهر خوب به نظر بیاد، اما در باطن مضرات زیادی داره.

مضرات زیست محیطی، بازاریابی پوشاک، رعایت نشدن قانون گپی رایت و خرید بی‌رویه لباس بخشی از اثر مخربی هست که فست فشن رو صنعت فشن می‌ذاره. در ادامه چند تا از دلایل آسیب‌های فست فشن رو توضیح میدم.

آسیب فست فشن روی محیط زیست

یکی از مهم‌ترین مضرات تولید انبوه لباس‌های ارزون قیمت ایجاد بیماری‌های پوستیه. 200 نفر در جهان که به دلیل بیماری پوستی فوت می‌کنند، یک نفر به دلیل بیماری‌های پوستی که از طریق لباس‌ها ایجاد شده فوت می‌کنه. طبق تحقیقات انجام شده، بیماری پوستی ناشی از لباس‌های پلاستیکی، بعد طی چندین سال نمود می‌کنه و موجب مرگ افراد میشه.

خوبه بدونید که کارگرهایی که این لباس‌ها رو می‌دوزند هم عمومن بعد از چند سال مشکل تنفسی و پوستی پیدا می‌کنند. برای همین سازمان بهداشت جهانی یکسری ایمنی‌هایی رو برای شرکت‌های بزرگ الزامی کرده تا به کارگرها کمتر آسیب برسه.

روزنامه‌نگار الیزابت ال کلین، نویسنده کتاب اُوِر دِرِس (OverDress)، در مورد همین پدیده مقاله‌ای نوشت. این روزنامه‌نگار در مورد مضرات زیست محیطی فست فشن نوشته: «مردم آمریکا نسبت به دهه 80 میلادی 5برابر بیشتر هزینه برای لباس می‌کنند. هر خانواده آمریکایی به طور متوسط 32 کیلوگرم زباله نساجی تولید می‌کنه و فقط 5% این زباله‌ها دفن می‌شوند که عمومن جنس این لباس‌ها از پلاستیک و مواد تجزیه‌ناپذیر هست.»

این رو هم بدونید بد نیست که 80% از الیاف تولید شده پارچه‌ها غیرقابل تجزیه هستن. همین موضوع باعث شده در حال حاضر 2.5 درصد از سهم تولید گازهای گلخانه‌ای مربوط به زباله‌های منسوجات باشه که رقم قابل توجهی هست.

آسیب فست فشن روی صنعت فشن

تقریبن همه برندهای صاحب سبک صنعت فشن، از پدیده‌ی فست فشن خیلی ناراضی هستند. مهم‌ترین دلیل این نارضایتی رعایت نشدن قانون کپی رایت و مالکیت معنوی برای صاحب اثر هست. برندها و طراحان پس اجرای یک فشن‌شو، انتظار دارند که بعد از نمایش کالکشن بتونند کارهاشون رو به فروش برسونند، اما این اتفاق هرگز رخ نمی‌ده.

برندهای فست فشن به سرعت از ایده‌ی اون‌ها استفاده می‌کنند و مد در فروشگاه‌شون عرضه می‌کنند. ایده، نوآوری و خلاقیت برندها و طراحان به سرعت کپی میشه، بدون این که خودشون سودی از این موضوع ببرند.

دلیل اصلی گرون بودن مُدِ دسته اول، درجه یک بودن جنس کالا به همراه تک و به روز بودن لباسی هست که ارایه میشه. اما برندهای فست فشن، به سرعت با جنس‌های درجه چند این لباس‌ها رو کپی می‌کنند و وارد بازار می‌کنند.

آسیب فست فشن روی بازاریابی پوشاک

تا وقتی برندهای فست فشن بزرگ نشده بودند، طراحان لباس عمومن 4 فصل لباس طراحی می‌کردند. اما کم‌کم با پا گرفتن برندهای فست فشن، طراح‌ها و برند‌های صاحب سبک مجبور بودند بیشتر و بیشتر لباس طراحی کنند تا از تولید انبوه مد و فشن عقب نمونند.

در حال حاضر کار به جایی رسیده که برند زارا در سال 54 فصل لباس طراحی می‌کنه. یعنی هفتگی داره این کار رو انجام میده. بازم یعنی از خود مد زده جلو. سایت تاپ شاپ (Top Shop) به صورت هفتگی داره 400 سبک استایل رو توی سایتش معرفی می‌کنه.

حالا می‌پرسین اینجا چه مشکلی پیش میاد؟! تغییر زیاد مد و وجود طراحی‌های زیاد، باعث میشه مردم سردرگم بمونن. سر در گم شدن مردم و حتی مهم‌تر از اون اهل فشن، باعث میشه ندونن که کدوم برند الان داره مد رو ارایه میده. این کار، روند بازاریابی فشن رو با مشکل رو به رو می‌کنه.

حتمن برای خودتون هم پیش اومده که می‌رید خرید و همش دوست دارید که طرح‌های بیشتری ببینید. همش می‎گید حالا یکم بیشتر بگردیم شاید چیز بهتری پیدا کردیم. این دقیقن همون سر در گمی هست که در موردش حرف زدم.

به عبارت بهتر، فست فشن باعث میشه دقیقن مردم ندونن که الان چی مُده و چه چیزی رو دقیقن باید بخرن. برای همین یا از مد زده میشن و خریدشون کم میشه یا فقط به صورت بی‌رویه شروع به خرید می‌کنند، بدون اینکه بدونند چقدر ممکنه ضرر ایجاد کنه براشون. این مشکل بیشتر توی خانم‌ها به وجود میاد.

در حال حاضر همه برند زارا و اچ اند ام رو مقصر می‌دونند. چون این‌ها از برندهایی بودند که این کار رو شروع کردند. حالا در کنار فست فشن، جنبشی به وجود اومده به نام اِسلو فشن (Slow Fashion) برای مبارزه با صنعت فشن یکبار مصرف (کنایه‌ای که به برندهای فست فشن زده میشه.).

حالا جنبش اسلو فشن می‌خواد صنعت فشن رو به روزهای خوب و آروم خودش به اوایل دهه 90 میلادی برسونه؛ اما قطعن شرکت‌هایی مثل موسیمو دوتی، مانگو، کوتون، زارا، اچ اند ام، ال سی وایکیکی و… دست است فروش بالا و پرسود خودشون برنمی‌دارند.

امیدوارم این مطلب براتون جذاب بوده باشه، خیلی ممنونم تا انتهای این نوشته همراه من بودید. خیلی خوشحال میشم در مورد این نوشته نظرات‌تون رو همینجا بنویسید.